Wielojęzyczność i dwujęzyczność – zamierzona i natywna
w praktyce i odrobinie teorii – wychowanie małych poliglotów w Polsce i na emigracji
Właśnie minęły dwa lata od ogłoszenia przez WHO pandemii. Dzieci urodzone na krótko przed lub w tym czasie nie znają świata bez masek, dystansu i izolacji. Rzadsze kontakty z dziadkami i resztą rodziny oraz brak grup zabawowych sprawiły, że dzieci mają mniej okazji do rozmów i zbierania doświadczeń. Jakie skutki w ich rozwoju językowym i społecznym są już widoczne, a czego możemy się spodziewać w przyszłości? I przede wszystkim — jak możemy tym maluchom pomóc?
Zawsze powtarzam, że nasza rodzina to przykład wychowania w dwujęzyczności natywnej (bo jesteśmy Polakami mieszkającymi w Niemczech), ale wielojęzyczności zamierzonej (bo świadomie wprowadzam do życia córeczki trzeci język — angielski). Nieraz pytano mnie, skąd wziął się ten pomysł, jak taki układ wygląda w praktyce i czy nie boję się o język polski. Już odpowiadam!
Nadchodzi dzień, kiedy Twoje dziecko „rusza w świat” i zaczyna chodzić do żłobka albo przedszkola. Język kraju, w którym mieszkacie, prawdopodobnie będzie używany w placówce i tym samym stanie się nie tylko językiem, który dziecko słyszy poza domem. Będzie coraz częściej nim otoczone i w końcu zacznie w nim mówić. Dużo. Więcej niż byśmy sobie tego życzyli. Ale po kolei.
Początek maja to nie tylko dni wolne od pracy czy szkoły, ale też święta, które zdecydowanie warto obchodzić. Niżej znajdziesz pomysły na spędzanie czasu z dzieckiem i przekazanie mu wiedzy o Polsce. Dostępne materiały stworzyłam na potrzeby akcji majówkowej #popolskuwmaj, którą prowadzę na Instagramie, Facebooku i poprzez newsletter.
Masz czasem wrażenie, że robisz za mało, żeby Twoje dziecko znało język polski wystarczająco dobrze? Wystarczająco dobrze dla kogo? W dzisiejszych czasach jesteśmy wystawieni na ogień krytyki praktycznie w każdej sferze rodzicielstwa i wydaje się, że wszyscy dookoła wiedzą lepiej, jak powinny być wychowywane nasze dzieci. A czy one w ogóle muszą znać nasz język ojczysty?
27 marca 196 roku p.n.e. to data wymieniona na słynnym kamieniu z Rosetty. Tekst dekretu wydanego tego dnia został wyryty w trzech wersjach: po egipsku pismem hieroglificznym i demotycznym oraz po grecku. To właśnie ten kamień stał się kluczem do odczytania hieroglifów – w XIX wieku udało się to po przetłumaczeniu tekstu greckiego i porównaniu go z zapisem demotycznym.
Pewne afrykańskie przysłowie mówi, że do wychowania dziecka potrzeba całej wioski. I kiedyś rzeczywiście tak było. Dzieci dorastały w wielopokoleniowych domach, a rodzice mieli do pomocy taką właśnie małą wioskę, w tym dziadków. Czasy się zmieniły, granice otworzyły i... zapanowało rodzicielstwo samotności. A razem z nim pojawiło się pytanie: czy dzieci wychowywane na obczyźnie nadal mają szansę na zbudowanie bliskiej relacji z dziadkami na odległość?
Czytanie dzieciom książek w dwóch czy nawet trzech językach to tak naprawdę podstawa wielojęzycznego wychowania. Pewnie, że da się i bez tego, ale wspólnie spędzony czas z książeczką ma ogromny wpływ na rozwój językowy dziecka, więc grzechem byłoby nie wprowadzić czytania do codziennej rutyny.
Myślałam, że pojawiło się już wystarczająco badań na temat dzieci wielojęzycznych, żeby każdy zainteresowany mógł dotrzeć do odpowiednich informacji. A tu... niespodzianka! Niektóre mity mają się lepiej niż dobrze. Może i Ty jeszcze w nie wierzysz?